Czym jest odszkodowanie ?
Odszkodowanie to forma rekompensaty za szkodę, jaką osoba poniosła w wyniku działania innej osoby lub podmiotu. W prawie cywilnym, szczególnie w kontekście odpowiedzialności deliktowej i umownej, odszkodowanie ma na celu naprawienie szkód majątkowych i niemajątkowych. W praktyce, jest to proces, który ma zrekompensować straty, jakie ktoś poniósł w wyniku naruszenia jego praw, obowiązków lub dobrego imienia.
Kodeks cywilny reguluje kwestie związane z odpowiedzialnością za szkodę. Zasadniczo,
odpowiedzialność za szkodę opiera się na dwóch głównych zasadach:
- Odpowiedzialność za winę (art. 415 KC),
- Odpowiedzialność za ryzyko (np. w przypadku szkód wyrządzonych przez zwierzęta, rzeczy,
przedsiębiorstwa czy działalność niebezpieczną). - Art. 361 k.c. mówi o odszkodowaniu jako rekompensacie za „stratę, jaką poniósł poszkodowany,
oraz za korzyści, które mógłby uzyskać, gdyby nie doszło do zdarzenia”
Jakie mogą być rodzaje odszkodowania?
Odszkodowanie za szkodę majątkową:
Jest to rekompensata za rzeczywiste straty materialne, np. zniszczenie mienia, uszkodzenie rzeczy, utrata dochodów.
Przykład: jeśli ktoś zniszczy Twój samochód w wypadku drogowym, odszkodowanie pokrywa koszty naprawy lub wartość pojazdu, jeśli jest on całkowicie zniszczony.
Odszkodowanie za szkodę niemajątkową (krzywdę):
Odszkodowanie nie dotyczy bezpośrednio utraty majątku, ale cierpienia, bólu czy szkód
emocjonalnych, które ktoś poniósł w wyniku danego zdarzenia. W takich przypadkach mówi się o zadośćuczynieniu lub odszkodowaniu za krzywdę.
Przykład: Jeśli ktoś doznaje obrażeń ciała, np. w wyniku wypadku, i odczuwa ból, cierpienie czy dyskomfort przez długi czas, może domagać się odszkodowania za doznaną krzywdę.
Odszkodowanie w przypadku naruszenia dóbr osobistych:
Może dotyczyć szkód związanych z naruszeniem prywatności, godności, wizerunku, cześć, zdrowie psychiczne
Przykład: osoba pomówiona publicznie może domagać się odszkodowania za szkody niemajątkowe wynikające z utraty dobrego imienia.
Jakie mogą być rodzaje odpowiedzialności?
Odpowiedzialność deliktowa (art. 415 k.c.)
Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez czyn niedozwolony (delikt) opiera się na winie sprawcy, tzn. poszkodowany musi wykazać, że sprawca działał w sposób niezgodny z prawem lub w sposób, który naruszył jego dobra. Zasadniczo, osoba, która wyrządziła szkodę, musi naprawić jej skutki.
Przykłady czynów niedozwolonych: Wypadek drogowy, Uszkodzenie mienia, Obraza czy pomówienie, Stalking.
Odpowiedzialność kontraktowa (art. 471 k.c.)
Odpowiedzialność kontraktowa występuje w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. W takiej sytuacji poszkodowany może domagać się odszkodowania za straty, które wynikły z tego niewykonania umowy.
Przykład: Jeśli firma nie dostarczyła zamówionego towaru na czas, klient może domagać się odszkodowania za straty związane z opóźnieniem dostawy (np. utrata zysków).
Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka
Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka występuje, gdy osoba odpowiada za szkodę, nawet jeśli nie zawiniła, ale jej działalność jest uznana za niebezpieczną lub obarczoną ryzykiem. Dotyczy to np. działalności przedsiębiorstw, które w sposób ciągły stwarzają potencjalne zagrożenie.
Przykład: Jeśli właściciel np. psa dopuści do jego ucieczki, i pies zrani osobę, właściciel może być odpowiedzialny za szkodę niezależnie od tego, czy działał w dobrej wierze.
Jak obliczyć wysokość odszkodowania?
Odszkodowanie ma na celu przywrócenie poszkodowanego do stanu sprzed szkody. Istnieją jednak różne sposoby obliczania odszkodowania:
Szkoda majątkowa: odszkodowanie obejmuje wszelkie straty materialne, które poszkodowany poniósł w wyniku zdarzenia. Przykład: koszt naprawy zniszczonego mienia lub utrata zysków (np. w przypadku uszkodzenia maszyny w firmie, która przestała działać przez kilka dni).
Szkoda niemajątkowa (krzywda): w tym przypadku sąd ocenia rozmiar cierpienia, które zostało doznane w wyniku zdarzenia. To odszkodowanie jest trudniejsze do precyzyjnego obliczenia, ponieważ jest subiektywne. Sąd bierze pod uwagę: rodzaj i stopień cierpienia, czas trwania bólu, wpływ na życie osobiste (np. niemożność pracy lub uczestniczenia w normalnym życiu
społecznym).
Poszkodowany ma prawo do odszkodowania, jeśli:
1) Poniósł szkodę
2) Szkoda miała bezpośredni związek z działaniem lub zaniechaniem innej osoby (np. w wyniku wypadku, niewykonania umowy, zaniedbania),
3) Poszkodowany może udowodnić winę sprawcy (w przypadku odpowiedzialności deliktowej) lub niewykonanie umowy (w przypadku odpowiedzialności kontraktowej).
Zadośćuczynienie a odszkodowanie?
Zadośćuczynienie jest jednym z rodzajów odszkodowania, ale dotyczy szkód niemajątkowych, takich jak ból, cierpienie, utrata zdrowia czy naruszenie dóbr osobistych (np. naruszenie godności lub prywatności). Jest to forma kompensacji za emocjonalne i psychiczne cierpienie. Zadośćuczynienie nie jest nastawione na “przywrócenie” do stanu sprzed zdarzenia, jak w przypadku szkody majątkowej, ale na wyrażenie kompensacji za doznaną krzywdę
Jak dochodzić odszkodowania?
Negocjacje: W pierwszej kolejności warto spróbować negocjować z osobą odpowiedzialną za szkodę, aby dojść do ugody.
Wezwanie do zapłaty: Można wysłać wezwanie do zapłaty, w którym określamy wysokość roszczenia i termin płatności.
Postępowanie sądowe: Jeśli negocjacje nie przyniosą rezultatu, można wystąpić na drogę sądową. Warto pamiętać, że roszczenie o odszkodowanie może być przedawnione.
Dlaczego warto wybrać naszą kancelarię?
Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego pomaga w sprawach o odszkodowanie, zarówno na etapie przedsądowym w formie konsultacji, mediacji lub negocjacji. Reprezentujemy Klientów w trakcie całego procesu sądowego. Prowadzimy konsultację, przygotowujemy pozew o odszkodowanie, odpowiedź na pozew, oraz dalsze pisma procesowe w sprawie. Reprezentujemy Klientów przed Sądem oraz na etapie postępowania egzekucyjnego np. przed komornikiem. Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego wspiera na każdym etapie postępowania.