Podział majątku wspólnego - czym jest i kiedy go przeprowadzić?
Rozwiązanie związku małżeńskiego – niezależnie od tego, czy następuje przez rozwód, separację czy śmierć małżonka – wiąże się z koniecznością uregulowania spraw majątkowych. Jeżeli między małżonkami istniał ustrój wspólności majątkowej, jednym z kluczowych etapów zakończenia relacji jest podział majątku wspólnego. Można go przeprowadzić polubownie, czyli w drodze umowy, albo – gdy strony nie są zgodne – sądowo. Sąd Okręgowy, rozpatrujący sprawę rozwodową, może na wniosek strony dokonać podziału majątku już w wyroku rozwodowym, ale tylko wtedy, gdy nie spowoduje to nadmiernego przedłużenia postępowania. W praktyce dzieje się to głównie wtedy, gdy strony są zgodne co do sposobu podziału.
W pozostałych przypadkach konieczne jest osobne postępowanie – po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego.

Jakie są koszty i opłaty sądowe od wniosku o podział majątku wspólnego?
Opłata sądowa od wniosku o podział majątku wynosi 1000 zł, a jeśli strony są zgodne i złożą wspólny wniosek – 300 zł. Każdorazowo wysokość opłaty na rzecz Skarbu Państwa należy sprawdzać przed złożeniem wniosku. Dodatkowo mogą pojawić się koszty opinii biegłych, rzeczoznawców, pełnomocnika procesowego.
Kiedy powstaje wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami?
Z chwilą zawarcia małżeństwa – o ile nie została podpisana intercyza – między małżonkami powstaje wspólność majątkowa ustawowa. Obejmuje ona przede wszystkim: dochody z pracy i działalności gospodarczej, środki zgromadzone na rachunkach bankowych, przedmioty codziennego użytku, nabyte w trakcie małżeństwa nieruchomości i ruchomości, fundusze emerytalne i oszczędnościowe (w określonym zakresie).
Co nie wchodzi do majątku wspólnego?
Do majątku wspólnego nie wchodzi to, co małżonkowie nabyli przed ślubem lub co stanowi ich majątek osobisty (np. spadki, darowizny, odszkodowania za szkody osobiste).
Kiedy możliwe jest dokonanie podziału majątku wspólnego?
Podział majątku jest możliwy po ustaniu wspólności majątkowej. Może to nastąpić: w wyniku rozwodu, na skutek separacji, po zawarciu intercyzy (umowy o rozdzielność majątkową), po orzeczeniu sądu o ustanowieniu rozdzielności, w razie śmierci jednego z małżonków.
Czy orzeczenie przez sąd rozwodu jest równoznaczne z dokonaniem podziału majątku?
Samo orzeczenie rozwodu przez sąd nie oznacza automatycznego podziału majątku. Strony muszą wystąpić z odpowiednim wnioskiem do sądu, ewentualnie do notariusza.
Czy w trakcie postępowania sądowego o podział majątku można zawrzeć ugodę?
Ugodę o podział majątku wspólnego można zawrzeć na każdym etapie postępowania przed sądem. Zawarcie ugody nie jest ograniczone w czasie i możliwe jest do wydania przez sąd finalnego postanowienia w sprawie podziału majątku.
Co powinien zawierać wniosek o podział majątku wspólnego i gdzie go złożyć?
Aby rozpocząć postępowanie, należy złożyć do sądu rejonowego wniosek o podział majątku wspólnego. Powinien on zawierać: dane stron, wskazanie, że istniała wspólność ustawowa, dokładny spis składników majątku i ich proponowany podział, wartość poszczególnych składników (np. nieruchomości, samochodu), ewentualne żądanie rozliczenia nakładów z majątku osobistego na wspólny lub odwrotnie, wnioski np.świadkowie lub biegli oraz uzasadnienie. Do wniosku należy dołączyć dowody, np. akty notarialne, faktury, wyceny rzeczoznawcy, odpisy z ksiąg wieczystych, umowy kredytowe itp.
Jak wygląda postępowanie dowodowe w sprawie o podział majątku wspólnego?
Sąd bada, co wchodzi w skład majątku wspólnego i jaka jest rzeczywista wartość składników. Jeśli strony są zgodne, postępowanie może zakończyć się stosunkowo szybko. Jeśli istnieje spór konieczne może być przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy, przesłuchanie świadków, analiza dokumentów.
Jak kończy się postępowanie o podział majątku?
Kończąc postępowanie, Sąd wydaje postanowienie o podziale majątku, w którym dokonuje fizycznego podziału składników (np. przyznaje dom jednemu z małżonków, samochód drugiemu), może orzec spłaty lub dopłaty, jeśli wartości są nierówne, rozlicza ewentualne nakłady lub długi (np. kredyt hipoteczny).
Czy są równe udziały w majątku wspólnym?
Zasadą jest, że małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym – po ½, niezależnie od tego, kto zarabiał więcej lub więcej wnosił do gospodarstwa domowego. Jednak sąd może ustalić nierówne udziały, jeżeli jeden z małżonków rażąco i uporczywie nie przyczyniał się do powstania majątku, istnieją inne „ważne powody” (np. marnotrawstwo, uchylanie się od pracy).
Jak są ustalane przez sąd rozliczenia między majątkami z okresu trwania małżeństwa?
W toku postępowania można żądać rozliczenia: nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty (np. wspólne środki wydane na remont prywatnego mieszkania), nakładów z majątku osobistego na wspólny (np. pieniądze z darowizny przeznaczone na zakup wspólnego auta).
Czym są spłaty i dopłaty?
Wysokość spłat i dopłat ustalana jest w oparciu o wartość składników majątku wspólnego. Jeśli jeden z małżonków otrzyma składniki majątku o wyższej wartości, sąd może nakazać mu spłatę drugiego małżonka, by wyrównać udziały. Spłata może nastąpić jednorazowo lub ratalnie. Dodatkowo istnieje możliwość zabezpieczenia spłaty lub dopłaty np. poprzez hipotekę.
Dopłaty może żądać ten z małżonków, który otrzymał składniki majątku wspólnego, które w ogólnym rozrachunku są mniej wartościowe, od tych, które otrzyma druga strona.
Po co mi sądowy podział majątku wspólnego?
Sądowy podział majątku wspólnego to często niezbędny krok po rozwodzie lub rozdzielności majątkowej, zwłaszcza gdy strony nie są zgodne co do tego, co, komu i w jakiej wysokości się należy.
Choć sprawa może być czasochłonna, pozwala raz na zawsze uporządkować kwestie majątkowe i uniknąć przyszłych sporów. Odpowiednie przygotowanie, rzetelna dokumentacja i – jeśli to możliwe – próba ugodowego rozwiązania sporu, mogą znacznie przyspieszyć i uprościć cały proces.
Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego pomaga w sprawach o podział majątku wspólnego, zarówno na etapie przedsądowym w formie konsultacji, mediacji lub negocjacji. Reprezentujemy Klientów w trakcie całego procesu sądowego. Prowadzimy konsultację, przygotowujemy wniosek o podział majątku wspólnego, odpowiedź na wniosek oraz dalsze pisma procesowe w sprawie, a także reprezentujemy Klientów przed Sądem. Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego wspiera na dalszym etapie postępowania, po dokonaniu podziału majątku wspólnego jeżeli po uzyskaniu postanowienia sądu co podziału majątku wspólnego konieczne jest uzyskanie w drodze egzekucji zasądzonych od małżonka środków finansowych.
Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego prowadzi sprawy rozwodowe w zakresie, bez orzekania o winie, z orzeczeniem o winie, podziału majątku wspólnego, ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami, separacji, zniesienia separacji, unieważnienia małżeństwa, ustalenie nieistnienia małżeństwa.