Gdy dłużnik nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań finansowych, a próby polubownego odzyskania należności kończą się niepowodzeniem, pozostaje skuteczne rozwiązanie prawne – pozew o zapłatę. To proces sądowy umożliwiający dochodzenie określonych kwot pieniężnych wynikających z niespłaconych faktur, umów sprzedaży, najmu, pożyczek czy wynagrodzeń za wykonane usługi. W zależności od charakteru sprawy i wysokości zobowiązania, prawo przewiduje różne tryby postępowania – od szybkiego elektronicznego postępowania upominawczego, przez postępowanie uproszczone i nakazowe, aż po tradycyjne postępowanie zwykłe.

Czym jest sprawa o zapłatę?
Sprawa o zapłatę to proces, którego celem jest dochodzenie od dłużnika określonej kwoty pieniędzy (np. za niezapłacone faktury, umowy, sprzedaży, najmu pożyczki, wykonania usługi, wynagrodzenie za pracę, odszkodowanie).
Jeżeli próba odzyskania wierzytelności przez przedsiębiorcę lub osobę fizyczną od dłużnika okazuje się bezskuteczna, pozostaje rozwiązanie w postaci pozwu o zapłatę.
Jakie są rodzaje postępowania o wydanie nakazu zapłaty?
Istnieje kilka trybów postępowania, uzależnionych od konkretnej sprawy, wysokości zobowiązania czy rodzaju zobowiązania.
Pozew o wydanie nakazu zapłaty może odbyć się w postępowaniu: upominawczym, uproszczonym, nakazowym, zwykłym, elektronicznym.
Cym jest postępowanie upominawcze?
- To szybka, uproszczona procedura cywilna, przeznaczona do dochodzenia roszczeń pieniężnych, które są dobrze udokumentowane (np. faktury, umowy).
- Celem jest uzyskanie nakazu zapłaty bez konieczności prowadzenia rozprawy sądowej.
- Powód składa do sądu rejonowego właściwego dla pozwanego pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym.
- Do pozwu dołącza się dokumenty potwierdzające roszczenie (np. faktury, umowę).
- Sąd wydaje nakaz zapłaty bez przeprowadzania rozprawy, jeśli uzna, że roszczenie jest zasadne na podstawie przedłożonych dokumentów.
- W razie wątpliwości sąd kieruje sprawę do rozpatrzenia na zasadach ogólnych
- Nakaz zapłaty doręcza się pozwanemu.
- Pozwany ma 14 dni od doręczenia nakazu zapłaty na:
- Złożenie sprzeciwu – wtedy sprawa przechodzi do zwykłego postępowania sądowego
- Nie złożenie sprzeciwu – nakaz zapłaty staje się prawomocny i wykonalny.
- Po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty powód może wszcząć egzekucję komorniczą przeciwko dłużnikowi.
- Postępowanie upominawcze stosujemy, gdy roszczenie jest:
- pieniężne,wynikające z dokumentu mającego moc pełnomocnego dokumentu urzędowego lub dokumentu urzędowego (np. faktury, weksla, czeku),
- oraz dobrze udokumentowane i niebudzące wątpliwości co do istnienia długu.
- Nie stosuje się tego trybu do roszczeń o:
- świadczenia inne niż pieniężne,
- rozstrzygnięcia o charakterze osobistym,
- spraw rodzinnych, pracowniczych itp.
Postępowanie upominawcze to szybka i skuteczna droga do uzyskania nakazu zapłaty, który — jeśli nie zostanie zaskarżony — umożliwia szybkie wszczęcie egzekucji.
Czym jest postępowanie uproszczone?
- To, postępowanie sądowe, mająca na celu szybkie rozstrzygnięcie spraw o roszczenia pieniężne lub inne sprawy mające charakter prosty i o niewielkiej wartości przedmiotu sporu.
- Dotyczy spraw o roszczenia pieniężne lub o wydanie rzeczy oznaczonej co do tożsamości, których wartość nie przekracza 20 000 zł.
- Postępowanie uproszczone można także stosować do roszczeń niepieniężnych o charakterze prostym.
- Sąd rozpoznaje sprawę bez rozprawy, na podstawie zebranego w aktach sprawy materiału dowodowego.
- Sąd może wydać wyrok na posiedzeniu niejawnym.
- Jeśli uzna, że wymagana jest rozprawa, wyznacza termin rozprawy i zawiadamia strony.
- Postępowanie jest zwykle szybsze niż zwykły proces.
- Sąd wydaje wyrok, który ma taką samą moc jak wyrok w zwykłym postępowaniu.
- Wyrok może być zaskarżony.
- Postępowanie uproszczone to szybsze rozstrzygnięcie sprawy, mniejsze koszty sądowe i niższe opłaty oraz mniej formalności.
- Nie stosuje się do spraw skomplikowanych, o dużej wartości lub wymagających obszernego postępowania dowodowego.
Postępowanie uproszczone to szybka, efektywna i mniej formalna procedura do rozstrzygania drobnych sporów cywilnych, szczególnie o zapłatę do 20 000 zł.
Czym jest postępowanie nakazowe?
To postępowanie sądowe przeznaczone dla spraw o zapłatę, w których powód dysponuje konkretnymi dowodami (np. podpisanym wekslem, fakturą z podpisem dłużnika, uznaniem długu).
Sąd rozpatruje sprawę bez udziału stron, na podstawie dokumentów załączonych do pozwu.
Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego lub o wydanie rzeczy i do pozwu załączy:
- Weksel, czek, rewers lub inne dokumenty o podobnej mocy dowodowej,
- Urzędowe dokumenty potwierdzające istnienie zobowiązania (np. akt notarialny),
- Uznanie długu na piśmie,
- Fakturę lub rachunek zaakceptowany przez dłużnika na piśmie,
- Dowody zapłaty części należności – jeżeli pozwany nie kwestionuje reszty,
- Inne dokumenty, które uprawdopodobniają roszczenie.
Przebieg postępowania nakazowego:
- Powód składa pozew wraz z dokumentami.
- Sąd bez rozprawy bada sprawę.
- Jeżeli spełnione są warunki – wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.
- Pozwany ma 2 tygodnie na wniesienie zarzutów.
Sąd nakazuje pozwanemu, aby w ciągu 2 tygodni:
- zapłacił dochodzoną kwotę,
- albo wniósł zarzuty (czyli nie zgodził się z roszczeniem).
Postępowanie nakazowe to korzystna forma dochodzenia roszczeń dla wierzycieli, którzy dysponują mocnymi, pisemnymi dowodami istnienia długu. Pozwala szybciej uzyskać tytuł wykonawczy i rozpocząć egzekucję.
Czym jest Elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU)?
EPU to specjalny, uproszczony tryb postępowania, który odbywa się wyłącznie przez Internet – za pośrednictwem systemu e-Sąd. Pozwala szybko uzyskać nakaz zapłaty w sprawach o roszczenia pieniężne.Wszystko odbywa się online – od złożenia pozwu po doręczenie nakazu zapłaty.
Sprawy w EPU prowadzi tylko jeden sąd w Polsce: Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie, VI Wydział Cywilny (e-Sąd) – niezależnie od miejsca zamieszkania stron.
Z EPU skorzystamy, gdy:
Sprawa dotyczy roszczenia pieniężnego (np. niezapłacona faktura, pożyczka). Sprawa nie wymaga przedstawienia dowodów (sąd rozpoznaje ją tylko na podstawie twierdzeń powoda).Roszczenie jest bezsporne lub mało prawdopodobne, że pozwany będzie się bronił. Strona dysponuje danymi pozwanego (w tym adresem zameldowania w Polsce).
Z możliwości EPU nie skorzystamy, gdy:
Pozwany nie ma adresu zamieszkania w Polsce, sprawa dotyczy czegoś innego niż pieniądze (np. eksmisja), konieczne byłoby przedstawienie dokumentów (np. umowy, faktur) – e-Sąd ich nie przyjmuje.
Sposób działania w EPU:
- Rejestracja na stronie: www.e-sad.gov.pl
- Wypełnienie formularza pozwu online (wskazanie danych stron, kwoty, podstawy roszczenia),
- Opłata sądowa – 1,25% wartości roszczenia, minimum 30 zł,
- Pozew trafia automatycznie do e-Sądu w Lublinie.
- Sąd wydaje nakaz zapłaty i doręcza go pozwanemu.
- Pozwany ma 14 dni na wniesienie sprzeciwu – online lub papierowo.
- Nakaz zapłaty staje się prawomocny, gdy nie wniesiono sprzeciwu.
- Można uzyskać klauzulę wykonalności online.
- Następnie przekazuje się sprawę do komornika (już poza systemem e-Sądu).
Jeżeli zostanie wniesiony sprzeciw, sprawa automatycznie zostaje przekazana do zwykłego sądu (według miejsca zamieszkania pozwanego).
Wady i ryzyka EPU
Jeśli pozwany wniesie sprzeciw – sprawa się wydłuża i trafia do sądu tradycyjnego,
- Nie można załączać żadnych dowodów (sąd ich nie bierze pod uwagę na etapie EPU),
- Nie działa, jeśli nie znasz adresu pozwanego w Polsce.
Elektroniczne Postępowanie Upominawcze (EPU) to dobre rozwiązanie dla wierzycieli w prostych sprawach o zapłatę, zwłaszcza jeśli: masz dane dłużnika, nie spodziewasz się sprzeciwu, chcesz działać szybko i tanio.
Jaki sąd jest właściwy do rozpoznania pozwu o zapłatę?
Właściwość miejscowa
- Sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego (dłużnika).
- Jeśli pozwany nie ma miejsca zamieszkania/siedziby w Polsce, właściwy jest sąd miejsca wykonania zobowiązania.
- W przypadku umowy można także umówić się na właściwość sądu (klauzula właściwości).
Właściwość rzeczowa
- Sąd rejonowy – jeśli wartość przedmiotu sporu (czyli kwota dochodzona) nie przekracza 100.000 zł.
- Sąd okręgowy – gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 100.000 zł.
Wyjątki
- Roszczenia z zakresu działalności gospodarczej mogą być rozpoznawane przez sądy gospodarcze (jeśli takie są właściwe).
- W sprawach dotyczących roszczeń związanych z nieruchomościami właściwy może być sąd według miejsca położenia nieruchomości.
Co powinien zawierać pozew?
Pozew o zapłatę musi zawierać:
- oznaczenie stron,
- wartość przedmiotu sporu żądanie (np. zapłaty konkretnej kwoty),
- przyczynę powstania długu (umowa, faktura, pożyczka itp.),
- dowody na poparcie żądania,
- podpis i opłatę sądową.
Jak wygląda odzyskanie pieniędzy po uzyskaniu wyroku?
Jeśli pozwany nie zapłaci dobrowolnie po uzyskaniu przez nas wyroku, powód może wszcząć postępowanie egzekucyjne.
Dlaczego warto wybrać naszą kancelarię?
Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego pomaga w sprawach o zapłatę, zarówno na etapie przedsądowym w formie konsultacji, mediacji lub negocjacji. Reprezentujemy Klientów w trakcie całego procesu sądowego. Prowadzimy konsultację, przygotowujemy pozew o zapłatę, odpowiedź na pozew, sprzeciw od nakazu zapłaty oraz dalsze pisma procesowe w sprawie. Reprezentujemy Klientów przed Sądem oraz na etapie postępowania egzekucyjnego np. przed komornikiem. Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego wspiera na każdym etapie postępowania.