Ustalenie ojcostwa to sądowe postępowanie mające na celu prawne potwierdzenie biologicznego ojcostwa mężczyzny wobec dziecka w sytuacjach, gdy nie doszło do uznania ojcostwa przed urzędem stanu cywilnego lub gdy nie występuje domniemanie ojcostwa wynikające z małżeństwa matki. Postępowanie to może zostać zainicjowane przez matkę, dziecko po osiągnięciu pełnoletniości, domniemanego ojca lub prokuratora, a jego kluczowym elementem są zazwyczaj badania genetyczne DNA, które w sposób jednoznaczny potwierdzają lub wykluczają ojcostwo. Sprawa toczy się przed sądem rejonowym w wydziale rodzinnym właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka i może obejmować nie tylko ustalenie ojcostwa, ale także kwestie alimentów, kontaktów z dzieckiem czy władzy rodzicielskiej.

Czym jest ustalenie ojcostwa?
Ustalenie ojcostwa to sądowe potwierdzenie, że dany mężczyzna jest biologicznym ojcem dziecka, jeśli nie doszło do:
- uznania ojcostwa przez ojca w urzędzie stanu cywilnego lub przed sądem,
- domniemania ojcostwa wynikającego z małżeństwa matki (czyli jeśli dziecko urodziło się w małżeństwie lub do 300 dni po jego ustaniu, mężowi przypisuje się ojcostwo).
Jeśli żadna z tych sytuacji nie występuje, ojcostwo można ustalić tylko sądownie.
Domniemywa się, że ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka, albo ten, kto był dawcą komórki rozrodczej w przypadku dziecka urodzonego w wyniku dawstwa partnerskiego w procedurze medycznie wspomaganej prokreacji.
Okoliczność, że matka w tym okresie obcowała także z innym mężczyzną, może być podstawą do obalenia domniemania tylko wtedy, gdy z okoliczności wynika, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne.
Kto może złożyć pozew?
Zgodnie z art. 84 KRO, z pozwem mogą wystąpić:
- Matka dziecka
- Dziecko – po osiągnięciu pełnoletniości lub przez przedstawiciela ustawowego (np. matkę)
- Domniemany ojciec
- Prokurator – w szczególnych przypadkach, np. w interesie dziecka
- W razie śmierci dziecka, które wytoczyło powództwo, ustalenia ojcostwa mogą dochodzić jego zstępni.
Przed jakim sądem toczyć się będzie sprawa?
Sprawa o ustalenie ojcostwa prowadzona jest przez Sąd Rejonowy – Wydział Rodzinnego i Nieletnich, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.
Sprawy do sądu nie można skierować w trakcie ciąży, natomiast badanie w kierunku ustalenia ojcostwa może zostać wykonane w trakcie ciąży.
Co może obejmować pozew?
Pozew o ustalenie ojcostwa to pismo procesowe składane do sądu rodzinnego w celu prawnego potwierdzenia ojcostwa mężczyzny wobec dziecka.
W pozwie można wnioskować nie tylko o ustalenie ojcostwa, ale także:
- nadanie dziecku nazwiska ojca,
- zasądzenie alimentów,
- uregulowanie kontaktów z dzieckiem,
- ustalenie władzy rodzicielskiej.
Jaki mogą być dowody w sprawie?
Najważniejsze dowody w sprawie o ustalenie ojcostwa:
- badanie DNA (genetyczne) – decydujące,
- zeznania stron i świadków,
- zdjęcia, wiadomości, korespondencja,
- dokumentacja medyczna (np. karty ciąży).
Sąd zazwyczaj zleca wykonanie badań DNA, które jednoznacznie potwierdza lub wyklucza ojcostwo.
Jaki jest termin na wniesienie powództwa?
- Matka lub dziecko mogą wnieść pozew do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.
- Domniemany ojciec – do 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka (jeśli chce zaprzeczyć ojcostwu).
- Prokurator – bez ograniczenia czasowego, gdy wymaga tego interes społeczny lub dziecka.
Pomimo powyższych wskazań ustawowych, w sprawie o ustalenie ojcostwa dziecko i prokurator nie są ograniczeni terminami, co oznacza, że pozew taki mogą złożyć w dowolnym czasie, nawet kilka lat po uzyskaniu pełnoletniości.
Co, jeżeli okaże się, że mąż nie jest ojcem dziecka?
O tym w osobnym wpisie, natomiast konieczne wówczas może okazać się złożenie do sądu pozwu o zaprzeczenie ojcostwa.
Dlaczego warto wybrać naszą kancelarię?
Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego pomaga w sprawach o ustalenie ojcostwa, zarówno na etapie przedsądowym w formie konsultacji, mediacji lub negocjacji. Reprezentujemy Klientów w trakcie całego procesu sądowego. Prowadzimy konsultację, przygotowujemy pozew o ustalenie ojcostwa, odpowiedź na pozew oraz dalsze pisma procesowe w sprawie. Reprezentujemy Klientów przed Sądem. Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego wspiera na dalszym etapie postępowania.