Ustalenie władzy rodzicielskiej Wrocław

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu. Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę. Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Rodzice, którzy nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu, chyba że sąd opiekuńczy ze względu na dobro dziecka postanowi inaczej. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania, jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Zgodnie z przepisami władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.

Po rozwodzie lub rozstaniu rodziców sąd musi rozstrzygnąć, komu i w jakim zakresie przysługuje władza rodzicielska. W większości przypadków, jeśli oboje rodzice są odpowiedzialni i nie ma przesłanek negatywnych, sąd pozostawia pełnię władzy obojgu rodzicom, nawet jeśli dziecko na co dzień mieszka tylko z jednym z nich. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka. W sytuacji, gdy między rodzicami nie ma porozumienia co do wychowania dziecka, sąd może: ograniczyć władzę jednemu z rodziców (np. tylko do współdecydowania o ważnych sprawach), zawiesić wykonywanie władzy rodzicielskiej, pozbawić władzy rodzicielskiej (w skrajnych przypadkach).

Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską jednemu lub obojgu rodzicom, jeśli wspólne wykonywanie tej władzy nie jest możliwe lub zagraża dobru dziecka.

Najczęstsze przypadki to: brak porozumienia między rodzicami co do miejsca zamieszkania, szkoły, leczenia dziecka, konflikty rodzinne, które przenoszą się na dziecko, nieobecność lub brak zaangażowania jednego z rodziców, zachowania rodzica zagrażające dobru dziecka (np. nadużywanie alkoholu, przemoc, lekceważenie obowiązków). Ograniczenie może przyjąć różne formy, np.: prawo do współdecydowania tylko o niektórych sprawach (np. edukacja, leczenie), nadzór kuratora nad wykonywaniem władzy, obowiązek konsultowania decyzji z drugim rodzicem.

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. W braku porozumienia, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie. Zawieszenie będzie uchylone, gdy jego przyczyna odpadnie.

Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców. W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.

Wniosek o ograniczenie, zawieszenie lub odebranie władzy rodzicielskiej składa się do sądu rejonowego, wydział rodzinny i nieletnich ), właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. W postępowaniu sąd bierze pod uwagę m.in.: opinie psychologiczne i pedagogiczne (OZSS), wywiad kuratora, sytuację domową i wychowawczą, relacje dziecka z rodzicami, ewentualne zeznania świadków. Sąd może również wysłuchać dziecko, jeśli jego wiek i stopień rozwoju na to pozwala, co jest istotnym elementem w ocenie jego dobra.

Ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej nie oznacza automatycznego zakazu kontaktów z dzieckiem. Są to dwie odrębne kwestie. Rodzic, który nie ma władzy rodzicielskiej, może nadal spotykać się z dzieckiem, chyba że sąd postanowi inaczej – np. ograniczy kontakty lub ich zakaże z ważnych powodów.