Zadośćuczynienie to forma rekompensaty przyznawana w przypadku szkód niemajątkowych, takich jak ból, cierpienie, naruszenie godności, dobra osobistego, czy innych szkód emocjonalnych i psychicznych. W odróżnieniu od odszkodowania, które odnosi się do strat materialnych, zadośćuczynienie jest przeznaczone na naprawienie szkód, które nie mają wymiernej wartości pieniężnej. Przykładem może być krzywda wyrządzona w wyniku naruszenia dóbr osobistych, takich jak godność, honor, prywatność czy wizerunek.
Czym jest zadośćuczynienie?
Zadośćuczynienie reguluje przede wszystkim Kodeks cywilny (art. 445 KC):
Art. 445 k.c mówi, że “w przypadku doznania uszczerbku na zdrowiu lub naruszenia dóbr osobistych, sąd może przyznać poszkodowanemu zadośćuczynienie pieniężne”.
Zadośćuczynienie jest więc formą odszkodowania, jednak różni się tym, że odnosi się do krzywd emocjonalnych, psychicznych i innych niematerialnych szkód.
Zadośćuczynienie przysługuje za naruszenie dóbr osobistych, takich jak:
- Godność osobista – np. pomówienie, oszczerstwa, publiczne oczernianie;
- Cześć – np. obraza lub poniżenie;
- Prywatność – np. bezprawne ujawnienie informacji o osobie, publikacja prywatnych zdjęć bez zgody;
- Wizerunek – np. wykorzystanie wizerunku bez zgody osoby lub w niewłaściwy sposób;
- Zdrowie fizyczne i psychiczne – np. w przypadku długotrwałego cierpienia z powodu obrażeń ciała lub emocjonalnych konsekwencji zdarzenia (np. stres pourazowy);
- Wolność osobista – np. bezprawne pozbawienie wolności, zatrzymanie, aresztowanie.
Zadośćuczynienie a odszkodowanie?
Chociaż zadośćuczynienie jest formą rekompensaty za szkodę, różni się od odszkodowania. Odszkodowanie dotyczy szkód majątkowych – strat materialnych, które można łatwo wycenić w pieniądzu (np. zniszczenie mienia, uszkodzenie pojazdu, utrata dochodów). Z kolei zadośćuczynienie jest przeznaczone do naprawienia krzywd niematerialnych, takich jak ból, cierpienie, utrata zdrowia psychicznego lub fizycznego, naruszenie godności.
Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych
Najczęściej zadośćuczynienie jest przyznawane za naruszenie dóbr osobistych, które obejmują różne aspekty życia i zdrowia osoby. W praktyce dotyczy to:
- Pomówień lub oszczerstw, które mogą zniszczyć reputację danej osoby;
- Bezpodstawnego ujawnienia prywatnych informacji (np. w wyniku naruszenia prywatności, np. ujawnienie korespondencji lub danych medycznych);
- Wykorzystania wizerunku bez zgody osoby, np. w reklamach, w mediach społecznościowych lub w materiałach promujących produkty;
- Złośliwego ataku na godność lub honor, który może wpłynąć na samopoczucie i psychikę danej osoby.
Jak może być wysokość zadośćuczynienia?
Sąd w procesie ustala wysokość zadośćuczynienia na podstawie:
- Rodzaju i stopnia doznanej krzywdy – im większa krzywda (np. poważne obrażenia ciała, długotrwałe cierpienie psychiczne), tym wyższa może być kwota zadośćuczynienia.
- Okoliczności zdarzenia – sąd może uwzględnić, w jakich okolicznościach doszło do naruszenia, np. czy było to działanie świadome, czy nieumyślne, czy sprawca działał w złej wierze.
- Długość cierpienia – długotrwały ból fizyczny lub psychiczny może uzasadniać wyższą kwotę zadośćuczynienia.
- Sytuacja życiowa osoby poszkodowanej – wpływ na ocenę może mieć również wiek osoby, jej stan zdrowia czy sytuacja rodzinna.
W praktyce, wysokość zadośćuczynienia bywa trudna do precyzyjnego ustalenia, ponieważ dotyczy szkód niemajątkowych, które są subiektywne i zależą od indywidualnych odczuć poszkodowanej osoby. Sądy niejednokrotnie porównują sprawy o podobnym charakterze, aby ustalić sprawiedliwą kwotę.
Dlaczego warto wybrać naszą kancelarię?
Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego pomaga w sprawach o ochronę dóbr osobistych, zadośćuczynienie, zarówno na etapie przedsądowym w formie konsultacji, mediacji lub negocjacji. Reprezentujemy Klientów w trakcie całego procesu sądowego. Prowadzimy konsultację, przygotowujemy pozew o zadośćuczynienie, odpowiedź na pozew, oraz dalsze pisma procesowe w sprawie. Reprezentujemy Klientów przed Sądem oraz na etapie postępowania egzekucyjnego np. przed komornikiem. Kancelaria Adwokacka Adwokata Mateusza Kuźmickiego wspiera na każdym etapie postępowania.